Misschien komt dit je wel bekend voor, je staat op een feestje en je wordt aangesproken door een van de aanwezigen die je heeft herkent. “Jij bent toch die wijnkenner?” Vriendelijk knik je. “Ik had een paar jaar geleden toch zo’n lekkere wijn, hoe heette die ook al weer. Oh ja, Pouilly nog iets! Het was een witte wijn, erg lekker. En volgens mij kwam hij uit Frankrijk of zo, kun je daar niet voor mij aankomen?”
Het is me nu al een paar keer overkomen, die vraag. De meeste mensen halen ze met liefde door elkaar; Pouilly-Fumé en Pouilly-Fuissé. Hoe kan het toch dat 2 wijnen die zo van elkaar verschillen zo vaak verward worden? Natuurlijk zijn er voor de echte kenners nog andere Pouilly’s en vele dorpjes in Frankrijk hebben Pouilly in de naam, maar de echte helden van de Franse wijngaarden zijn voor mij de Pouilly Fumé en Fuissé. Omdat ik de vraag steeds vaker kreeg bedacht ik een manier om me uit zo’n situatie te praten , zonder de vraagsteller voor het hoofd te stoten. Mijn gedachten dwalen af naar de duistere krochten van mijn hersenen waar her en der wat wijnkennis is blijven plakken.
Eerst wat theorie, de verschillen op een rijtje. Pouilly Fumé is over het algemeen een frisse zeer strakke en elegante witte wijn van de Sauvignon druif zonder houtopvoeding met een wat rokerig parfum uit het Loiregebied. Pouilly-Fuissé is meestal een vrij volle witte toast met honing Chardonnay wijn uit de Bourgogne, waar houtopvoeding tot een kunst is verheven. Alleen in de naam zit al een groot verschil, laat ik onze vraagsteller eens proberen uit te leggen wat ik bedoel. Dus ik begin te vertellen…
Pouilly Fumé, loire wijn
Pouilly Fumé komt uit het prachtige Pouilly-sur-Loire in het Noorden van Frankrijk. Aan de oevers van de machtige rivier de Loire ligt een klein dorpje dat helemaal is ingericht op het opvoeden van druifjes. Al sinds de 5e eeuw maken ze er wijn, in de middeleeuwen waren dat de Benedictijnen en in 1937 kreeg deze regio haar officiële AOC status. De toevoeging fumé is volgens velen afkomstig van de oorspronkelijke, lokale naam voor de Sauvignon: Blanc-Fumé. Vrij vertaald “witte gerookte”. Maar Fumé kan ook slaan op de mist die de rivier als een deken over het slaperige dorpje hult in de lente. En dan hebben we het nog niet over de vuurstenen die in de kalkondergrond te vinden zijn en hun specifieke rokerige geur afgeven. Het is duidelijk, Fumé komt van rook, mist en vuur. Elementen die deze wijn iets extra’s geven en de mythe springlevend houden.
Pouilly Fuissé, Bourgogne wijn
Ik merk dat mijn toehoorder zich al helemaal in Pouilly-sur-Loire waant, zijn ogen dwalen af en zijn blik verraad zijn gedachten. “Maar wat heeft Pouilly-Fuissé dan als mythe?”, vraagt hij. Ik val stil. Tja, dat zijn gewoon 2 dorpjes die vlak bij elkaar liggen, Pouilly Solutré en Fuissé. Goed, ze hebben een leuk Chateau en een mooie roze rots genaamd Roche de Solutré. Een beetje pips kijkt hij me aan, is dat het? Niet echt iets wat beklijft, is er geen mooi verhaal bij? Gelukkig begint op dat moment de muziek te spelen en verleggen we ons gesprek naar een ander onderwerp.
Later die week pak ik mijn wijnboeken er eens bij, speur wat op internet. Op het eerste gezicht is Pouilly Fuissé gewoon een samentrekking van twee dorpjes Pouilly-Solutré en Fuisse in de Bourgondische regio Macon. Saai hoor, zeker als je dat leuke verhaal van de Fumé er tegenover zet. Maar opeens valt me op dat als je de dorpjes op de kaart bekijkt het geen logisch gebied lijkt. De meeste appelations die uit verschillende dorpjes bestaan concentreren zich sterk rondom de dorpskern of rondom een specifieke berghelling. Hier horen een berg met een zuidhelling, een met een noordhelling en een lange sliert wijngaarden bij elkaar. De bodem blijkt bepalend, dikke kleiachtige kalkgronden vormen de basis voor deze appellation. Typisch Frans?
Pouilly Fuissé en zijn rots
Ik graaf me in, speurend door de wijnboeken en websites online om erachter te komen waarom dit gebied zo’n lappendeken lijkt. Opeens snap ik het, het zijn helden van de kwaliteit! Want hoewel overal staat dat Pouilly-Fuissé in 1936 AOC status kreeg is dat maar ten dele waar. Eigenlijk werd in 1922 het gebied al afgebakend, een van de oudste officieuze appellationachtige indelingen van Frankrijk. Alleen werd de goede naam van de streek nogal uitgehold door wijnen van mindere kwaliteit, die niet op die mooie kalkgronden lagen en in de beschutte natuurlijke amfitheaters. Met veel moed vroegen de wijnmakers van Pouilly fuissé een splitsing van de appellation aan, iets waar veel zogenoemde kwaliteitsregio’s een voorbeeld aan hadden mogen nemen. Alleen de beste wijngaarden bleven over, Pouilly-Fuissé was geboren. De rots van Solutré torent hoog boven de wijngaarden uit, zoals je in de afbeelding ziet.
Pouilly staat voor kwaliteit
Eindelijk heb ik mijn verhaal rond: Pouilly staat voor kwaliteit en beide regio’s maken uitstekende wijnen in een geheel andere stijl. De Fumé lekker mineraal en rokerig, de Fuissé weldadig met toast en boter. Stiekem vind ik het splitsingsverhaal van Pouilly-Fuissé nog mooier dan dat van de rokerige Fumé. Wat een moed vereist van de beste wijnmakers van de regio om in te gaan tegen de gevestigde orde. Zij vroegen om het gebied te laten verkleinen zodat hun naam niet te grabbel werd gegooid door een grote plas aan saaie slecht gemaakte wijn. Hoe ironisch is het dat juist deze regio al enkele decennia last heeft van luie wijnmakers die teren op de goede naam van de echte Pouilly-Fuissé? Zouden ze nog een keer zo heldhaftig moeten zijn als in 1936? Trots sluit ik de boeken en schrijf ik alles op zodat ik het kan delen. Maar dan besef ik het. Een ander dilemma houd me sindsdien bezig, want voor wie schreef ik nu dit verhaal, wie is nu de man van de Pouilly-nog-iets? Hebben we elkaar nooit meer gezien sinds dat fameuze feestje of durft hij het niet meer te zeggen? ik zal het nooit weten, het is alweer vele jaren geleden. Daarom hier voor hem en iedereen die dit lees de geschiedenis van Pouilly-Fuissé en Pouilly Fumé bij elkaar, in de hoop dat de man die mij de vraag stelde dit ooit leest.
