De uitvinder van het aromawiel is...
Als je denkt aan wijn dan denk je meestal aan de bijzondere geuren en smaken van wijn. Wijn is niets anders dan vergist druivensap, toch kun je er allerlei nuances in tegenkomen die doen denken aan iets heel anders. Tot ver in de jaren 80 van vorige eeuw was er geen enkele wijdverbreide gestandaardiseerde manier om wijn in te delen of te benoemen. Wijnschrijvers als Hubrecht Duijker, die in de jaren 70 furore maakte, gebruikte zelf bedachte terminologie als rijp rood fruit, tonen van vanille of een kruidige afdronk. In de Verenigde Staten was er in 1974 een professor in Sensorisch onderzoek aan de Davis Uninversity of Californië aangesteld, Ann C. Noble, die een gestandaardiseerde methodiek om wijn te benoemen ontwikkelde. Tien jaar later, in 1984 publiceerde zij vol trots haar Aroma wiel. Een cirkel met daarin 88 sensorisch waarneembare geuren en smaken die in wijn kunnen voorkomen. Door het slimme visuele aspect van dit hulpmiddel, het kleurrijke wiel met alle omschrijvingen, werd het Aromawiel al snel door zowel amateurproevers als wijnprofessionals in de praktijk gebruikt.
Waarom is het aromawiel uitgevonden?
Als wijnschrijver is het fijn om vrijheid te hebben in je omschrijvingen, want elke wijn is uniek volgens hen. Bij het proeven is dat juist het tegenovergestelde, je wil dan determineren waar de wijn vandaan komt, welke druiven gebruikt zijn en bijvoorbeeld hoe oud de wijn is. Al die verschillende omsschrijvingen maakt vergelijken erg verwarrend, dus zocht men naar een algemene onafhankelijke manier van benoemen. Het werk van Ann C. Noble groeide al snel uit tot de grote standaard in de wijnwereld omdat er zoveel smaken in wijn kunnen zitten
Hoe komen de aroma's in wijn?
Een aroma is een mengsel van verschillende geur- en/of smaakstoffen en kan uit wel tien verschillende stoffen bestaan. Aromastoffen worden ook wel aromachemicaliën genoemd, chemische stoffen die ergens een bepaald aroma aan geven. Aroma’s kunnen in wijn komen door de keuze voor bepaalde druiven, maar ook door toevoeging van specifieke gistcellen of de keuzes van de wijnmaker zoals temperatuur tijdens de vergisting en houten vaten.
Zo zal een wijn die gerijpt is in houten vaten aroma’s van eiken en vanille in zich dragen. Je kunt de aroma’s in wijn dus indelen in 3 segmenten. Primair wat er in de druif zit, secundair wat ontstaat bij vergisting en tertiair wat ontstaat door rijping.
Primaire aroma's in wijn
De primaire aroma’s in wijn zijn de eigenschappen die de druif al in zich heeft voordat de wijn vergist. Fruitsmaken bijvoorbeeld, behalve banaan want die komt door de vergisting. Die heerlijke aroma’s zoals appel, peer, perzik, meloen en tropisch fruit in witte wijn dus. Of wat denk je van zwarte bes, kersen, pruimen of aardbei in rode wijn? Kruiden en specerijen, zoals munt, peper of zoethout, behoren ook tot de primaire aroma’s. Er zijn er nog veel meer, gelukkig staan ze allemaal op het aromawiel.
Secundaire aroma's in wijn
Alle aroma’s die zich ontwikkelen tijdens het vergistingsproces tot de wijn gebotteld wordt noemen we secundair. Gist bijvoorbeeld is een typisch secundair aroma. Maar dus ook vanille aroma’s omdat de wijn op eiken heeft gerijpt. Broodgeuren, hazelnootjes en kruidigheid zoals tijm en laurier ontstaan in deze fase.
Tertiaire aroma's in wijn
De aroma’s die zich ontwikkelen tijdens de flesrijping van wijn heten tertiaire aroma’s. Als wijnen in houten vaten rijpen en daarna op fles komen er aroma’s vrij als koffie, toffee of karamel. Ook kunnen op fles meer hartige aroma’s ontwikkelen, zoals aardse tonen, leer, paddenstoelen of meer vegetale aroma’s. Zwoel gestoofd fruit, bosgeuren en truffel zijn ook voorbeelden van duidelijk tertiaire aroma’s.
Hoe gebruik je het Aromawiel?
Het aromawiel kun je het beste gebruiken door te beginnen in het midden. Van hieruit kun je proberen steeds specifieker te bepalen wat je proeft. Omdat er altijd meerdere aroma’s in wijn zitten kan het goed zijn dat je uiteenlopende kanten op gaat. Je benoemd eerst wat je proeft en ruikt uit de binnenste cirkel. Vegetaal bijvoorbeeld. Daarna ga je meer naar buiten en benoem je welk soort vegetaal je herkent. Noten bijvoorbeeld. Aan de buitenrand zitten de echte details. Wat is vegetaal, ruikt naar noten? Precies, een hazelnootje zoals je in de Grand Cru champagnes soms proeft. Je gebruikt het Aromawiel dus om van een ruime indeling steeds specifieker te worden in wat je herkent. Door het proeven in 3 delen te hakken gaat de precisie omhoog en kun je nuances benoemen die zonder het wiel misschien net anders waren uitgewerkt. Aangezien een wijn meerdere aroma’s tegelijk kan hebben, bijvoorbeeld toast en hazelnoot, mag je meerdere omschrijvingen gebruiken.
Aromawiel gebruiken bij een proeverij verplicht?
Het is geen verplichting om het aromawiel bij een wijnproeverij te gebruiken. Het schrikt soms wel een beetje af, want wat als je volgens je tafelgenoot het verkeerde aroma benoemd? Daarom is het aromawiel ook niet inbegrepen bij de Romantische Date Night Wijnproeverij van Wineheaven. Als het om gezelligheid gaat kun je beter aromawielen niet gebruiken, maar vertrouwen op je neus, gehemelte en tong. Niettemin is het wel een handig hulpmiddel bij het ontdekken en benoemen van wijn, oefenen ermee zorgt voor steeds betere omschrijvingen.
Zelf wijn proeven?
Ook zonder aromawiel kun je wijn leren proeven. Het Date Night Pakket van Wineheaven is een goed voorbeeld van hoe wijn proeven echt leuk kan zijn en je tegelijk heel veel opsteekt over hoe je wijn benoemt.
Dus bestel zo’n fijn pakket, zie welke leuke attributen en opdrachten er voor je zijn bedacht en maak er een geweldige avond met zijn tweetjes van.
